Τι είναι η πνευμονική εμβολή;
Υπό φυσιολογικές συνθήκες το αίμα ενός ατόμου προσλαμβάνει οξυγόνο από τους πνεύμονες και το μεταφέρει σε ολόκληρο το σώμα. Η πνευμονική εμβολή προκύπτει όταν ένα αιμοφόρο αγγείο των πνευμόνων φράσσεται από έναν θρόμβο αίματος, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η σωστή κυκλοφορία του αίματος στους πνεύμονες. Πρόκειται για την 3η σε συχνότητα καρδιαγγειακή νόσο. Ετησίως τα συνολικά περιστατικά πνευμονικής εμβολής φτάνουν τα 100-200 ανά 100.000 κατοίκους.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Όλες οι περιστάσεις που καταλήγουν σε παρατεταμένη ακινητοποίηση και συνοδεύονται από στάση αίματος, δηλαδή επιβράδυνση της φλεβικής κυκλοφορίας, είναι ευνοϊκές για το σχηματισμό θρόμβων:
- Χειρουργική επέμβαση (κυρίως ορθοπεδική, γυναικολογική ή ογκολογική)
- Ακινησία ενός κάτω άκρου (γύψος, νάρθηκας)
- Παρατεταμένη κατάκλιση
- Εγκυμοσύνη
Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:
- Αυξημένη ηλικία
- Παχυσαρκία
- Αγωγή με οιστρογόνα
- Φλεβική ανεπάρκεια
- Κάπνισμα
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Καρκίνος
- Θρομβοφιλία
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Κολπική μαρμαρυγή
- Λοιμώξεις (π.χ COVID-19)
Συμπτώματα πνευμονικής εμβολής
Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής τόσο πιο πολλές πιθανότητες υπάρχουν για αντιμετώπιση και πλήρη ανάρρωση.
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι δύσπνοια συνήθως αιφνίδια (στο 80% των ασθενών) και πλευριτικός θωρακικός πόνος ( στο 70% των ασθενών). Τις πρώτες 24-36 ώρες από την αρχή του επεισοδίου, παρουσιάζονται επίσης βήχας στο 50% των ασθενών, εφίδρωση, αίσθημα παλμών ταχύπνοια, και αιμόπτυση στο 20-30% των περιπτώσεων. Αυτά δεν είναι όμως μόνον συμπτώματα της πνευμονικής εμβολής, γιατί μπορεί να οφείλονται και σε άλλες παθήσεις. Η πνευμονική εμβολή δεν έχει ειδικά συμπτώματα, πράγμα που κάνει τη διάγνωση σχετικά δύσκολη. Μια μαζική πνευμονική εμβολή μπορεί να εκδηλωθεί με κυάνωση (μπλε χρώμα δέρματος) και μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης ή και ακαριαίο θάνατο (αφού αποκλείεται όχι μόνο η οξυγόνωση στους πνεύμονες αλλά και η επιστροφή του αίματος στη συστηματική κυκλοφορία).
Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις
Η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής αρχίζει από το ιστορικό (φλεβοθρόμβωση ή επεισόδια πνευμονικής εμβολής στο παρελθόν, πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, ακινητοποίηση, κλπ) σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα και τις εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις όπως:
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα και Ακτινογραφία θώρακος.
- Μέτρηση D-Dimers
- Αέρια αίματος
- Υπερηχογράφημα Doppler φλεβών κάτω άκρων
- Υπέρηχος καρδιάς.
- Σπινθηρογράφημα αερισμού-αιμάτωσης
- Αξονική αγγειογραφία πνευμονικών αρτηριών (CTPA).
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Η νοσηλεία για μερικές ημέρες είναι συνήθως αναπόφευκτη σε περίπτωση οξείας πνευμονικής εμβολής. Θα επιτρέψει την πλήρη αξιολόγηση και τη βέλτιστη θεραπεία. Ο ασθενής λαμβάνει οξυγόνο, αναλγητικά φάρμακα εάν χρειάζεται και συνήθως μένει κλινήρης. Γίνεται χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής τόσο για να αποτρέψει την εμφάνιση νέων θρόμβων όσο και για να εμποδίσει την επέκταση των θρόμβων που ήδη υπάρχουν. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί θρομβολυτική αγωγή (θρομβόλυση) ή ακόμη και χειρουργική επέμβαση (εμβολεκτομή).
Ο δρ Σταυρόπουλος είναι διευθυντής της Ε΄ Καρδιολογικής Κλινικής του νοσοκομείου Metropolitan General. Διαθέτει άριστο εκπαιδευτικό υπόβαθρο και η κλινική του εμπειρία καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα παθήσεων, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την επιτυχημένη κάλυψη διαφορετικών περιστατικών.
